De eerste gasleidingen van kunststof in Nederland zijn gemaakt van hard PVC en toegepast in de jaren zestig tot midden jaren zeventig. De levensduur werd toen geschat op 50 jaar. Nu, 50 jaar later, blijkt de levensduur toch langer dan geschat was. Er ontbreekt echter een methode waarmee de restlevensduur van deze leidingen eenvoudig en goedkoop kan worden bepaald. Daarvoor ontwikkelde Roy Visser van de Universiteit Twente een meetmethodiek Hiermee kunnen de gasnetbeheerders hun vervangingsbeleid afstemmen. Visser promoveert op 22 januari aan de faculteit Construerende Technische Wetenschappen.
In de jaren zestig zijn in Nederland voor het eerst leidingen van kunststof gebruikt voor het aanleggen van het gasnetwerk. Tot midden jaren zeventig werd hiervoor hard PVC gebruikt. In Nederland ligt zo'n 22.500 km aan hard PVC-gasleidingen. De gedachte was dat die leidingen ongeveer vijftig jaar mee konden gaan. Nu, vijftig jaar later, blijkt dat deze leidingen nog steeds zonder problemen functioneren. Het is echter de vraag of dit ook in de komende jaren zo blijft. Omdat het vervangen van deze leidingen enorm kostbaar is, is in opdracht van vier grote Nederlandse gasnetbeheerders Cogas Infra en Beheer, Enexis, Liander en Stedin het onderzoek naar de restlevensduur van hard PVC-gasleidingen gestart. Roy Visser van de Universiteit Twente ontwikkelde een meetmethodiek waarmee de restlevensduur van deze kunststofleidingen bepaald kan worden.
Verbrossing
Bij gasleidingen bestaan er twee typen breuken, een taaie breuk en een brosse breuk. Bij het eerste type breuk zijn de gevolgen beperkt. Het tweede type breuk kan echter optreden als gevolg van veroudering; het materiaal wordt langzaam brosser. Het gevaar bij een brosse breuk is dat deze zich over een grotere lengte voordoet, waardoor veel brandbaar gas vrijkomt en wat ook moeilijk te repareren is.
Van hard PVC is bekend dat het verbrossingsverschijnselen kan vertonen. Daarom is het van belang om te weten welke verouderingsprocessen tot verbrossing van het materiaal leiden. Visser stelde vast dat (fysische) veroudering de belangrijkste oorzaak is van verbrossing van de gasleidingen. Een sterke verbrossing beperkt de levensduur van het leidingmateriaal.
Rijp fruit
Om het verbrossingproces goed te volgen, gebruikt Visser een methode waarbij de gasleidingen niet opgegraven hoeven te worden, namelijk micro-indentatie. Bij deze methode wordt met een klein naaldje in de leiding geprikt. Hoe ver het naaldje in de leiding gaat en welke kracht hierbij nodig is, vertelt iets over de mechanische eigenschappen en uiteindelijk de restlevensduur. Net als je met je vinger kunt voelen of een stuk fruit onrijp, rijp of overrijp is. De bruikbaarheid van deze methodiek wordt nu verder onderzocht. Bij dit vervolg-project zijn ook andere gasnetbeheerders, de waterleidingsector en de kunststofleidingenindustrie aangesloten.